قانون-معصومه دیودار
زیبا برجی فلاح، متولد ۱۳۶۷ تهران است و تحصیلات خود را در رشته حسابداری پشت سر گذاشته‌است، این در حالی است که او از دوره دبیرستان با سرودن شعر، کار خود را در حوزه کودک آغاز کرد و مدتی نیز در رادیو جوان با نوشتن آیتم‌های نمایشی به فعالیت پرداخت. این پیشینه سبب شد تا بتواند جوایز متعددی در حوزه نویسندگی و نمایشنامه نویسی كسب کند. «خانه جادوگر» و «کلاغه به خونه‌اش نرسید» از جمله آثار برگزیده زیبا برجی فلاح هستند که قرار است به زودی وارد بازار کتاب شوند. «رد پای نی نی نو»، از جمله آخرین آثاری است که کارگردانی و نویسندگی نمایش توسط برجی فلاح انجام شده‌است و از ۲۰ فروردین در تالار هنر برای مخاطب کودک و نوجوان روی صحنه رفته‌است. در ادامه گفت و گوی« قانون بچه‌ها» را با زیبا برجی فلاح می‌خوانید.
پر واضح است که یکی از مهم‌ترین ارکان تئاتر کودک و نوجوان نمایشنامه است. به نظر شما، در سال‌های گذشته نمایشنامه‌نویس تخصصی در حوزه کودک و نوجوان آموزش داده‌ایم؟ آیا تعداد نمایشنامه‌نویسان تخصصی که در این حوزه فعال هستند، پاسخگوی نیازهای مخاطبان و فعالان این حوزه است؟
در سال‌های گذشته شاهد فعالیت تعدادی از اساتید در این حوزه بوده‌ایم که از گذشته تاکنون در صدد نوشتن نمایشنامه برآمده‌اند و در حوزه کودک و نوجوان نیز فعال هستند؛ اما جوانانی که بخواهند به صورت حرفه‌ای و تخصصی در حوزه نمایشنامه نویسی کودک و نوجوان فعال باشند، نداریم. بهتر است به این نکته اشاره داشته‌باشم که بیشتر قصه‌های نمایش‌هایی که اجرا می‌شوند یا وامدار قصه‌های نمایش‌های خارجی هستند که ترجمه شده‌اند یا قصه‌هایی هستند که به صورت گاه و بیگاه نوشته می‌شوند. درواقع می‌توان گفت، به صورت تخصصی و تمرکز یافته به این مهم توجه نمی‌شود. البته بسیاری از قصه‌هایی که نوشته می‌شود، ربطی به مخاطبان نسل امروز ما ندارد و در بیشتر مواقع کودک و نوجوان شهری که در آپارتمان زندگی می‌کنند،مخاطب قرار نمی‌دهند و دغدغه‌های او را مطرح نمی‌کنند و به نوعی می‌توان گفت قصه‌ها فسیل شده‌اند.
با توجه به صحبت‌های شما، آیا می‌توان به این نکته اشاره داشت که مخاطب شناسی در حوزه نمایشنامه نویسی تئاتر کودک و نوجوان مد نظر قرار نمی‌گیرد؟
مخاطب شناسی نمی‌شود و این‌گونه به نظر می‌رسد که فقط باید یک‌سری کار اجرا شود. دغدغه بچه‌ها مورد توجه قرار نمی‌گیرد. منظور من فقط رساندن پیامی خاص به مخاطب نیست؛ چراکه رسالت نمایشنامه نویسی، پیام رسانی نیست بلکه هر مخاطب با توجه به خصوصیات خود پیامی را دریافت می‌کند اما این نکته نیز مد نظر قرار نمی‌گیرد.
به نظر شما لزوم و اهمیت آموزش و تربیت نمایشنامه نویس تخصصی در حوزه تئاتر کودک و نوجوان در چه موضوعاتی است؟
باید توجه داشت که مخاطب امروزی تئاتر کودک و نوجوان، مخاطبان فردای تئاتر بزرگسال هستند. اگر از کودکی آموزش‌های خاص خود را آغاز کنیم و فرهنگ سازی را از کودکان و نوجوانان آغاز کنیم، فردای بهتری خواهیم داشت. قصه‌ها، آدم‌ها را می‌سازند، خوب و بد را یاد می‌دهند. درواقع می‌توان گفت، نمایش است که انسان را تربیت می‌کند. اگر بتوانیم قصه‌ها و نمایش‌های تخصصی در حوزه کودک و نوجوان اجرا کنیم و برای کودکان و نوجوانان تئاتر خوب تولید کنیم، در نتیجه می‌توانیم برای آینده‌ای بهتر و جامعه‌ای سالم‌تر سرمایه گذاری کنیم.
به این نکته اشاره داشتید که تئاتر می‌تواند برای داشتن جامعه‌ای بهتر برنامه‌ریزی داشته باشد. به نظر شما تئاتر چه خصوصیت و جاذبه‌ای دارد که می‌تواند مخاطب را به سمت خود جذب کند؟
به نظر من قبل از آنکه دکتر و مهندس‌های خوب داشته باشیم، باید انسان خوب تربیت کنیم. قصه‌ها این خدمت را برای ما انجام می‌دهند. تئاتر و نمایش حاصل قصه‌های مختلف است. دیدن تئاتر و نمایش سبب می‌شود که مخاطب بتواند خوب را از بد تمیز دهد و مخاطب، خود را با سرگذشت قهرمان داستان همراه كند. تئاتر انسان ساز است.
هر سال شاهد برگزاری جشنواره تئاتر کودک و نوجوان همدان هستیم؛ در عین حال بسیاری از جشنواره‌های تئاتر، بخش‌هایی را به تئاتر کودک و نوجوان اختصاص می‌دهند. به نظر شما پرداختن جشنواره‌ها به صورت کلی و کمی به تئاتر کودک و نوجوان، پاسخگوی نیاز به مخاطبان و فعالان این حوزه است؟
نمی‌توان گفت که این جشنواره‌ها پاسخگوی مخاطبان است؛ چراکه تبلیغات این جشنواره‌ها به اندازه‌ای نیست که بتواند مخاطب را به سمت خود جذب کنند و در بیشتر مواقع فعالان این حوزه یا ساکنان آن منطقه یا شهر خاص که جشنواره در آن برگزار می‌شود، برای دیدن آثار می‌روند اما جشنواره‌ها فرصت خوبی برای فعالان حوزه تئاتر کودک و نوجوان است تا بتوانند آثار خود را به اجرا درآورند. بهتر است جشنواره ها به ایده‌های نو و جوانان بیشتر توجه داشته باشند.
اگر بخواهیم تعریفی از تئاتر کودک و نوجوان ارائه دهید آن تعریف چیست؟
تئاتر، زندگی است و از آن طریق می‌توان راه و رسم و قصه خوب زندگی‌کردن را به مخاطب کودک و نوجوان نشان داد.
از 20 فروردین، تئاتر «رد پای نی نی نو» در تالار هنر برای مخاطب کودک روی صحنه رفته‌است، از داستان این نمایش برای‌مان بگویید.
به نظر من این نمایش مخاطبان خردسال و کودک را در برمی‌گیرد و حتی پدر و مادرها نیز در این نمایش مخاطب قرار داده شده‌اند. ماجرای آن درباره دختر بچه‌ای است که زندگی بسیار خوبی دارد و از طرف خانواده خود حمایت می‌شود و یکباره متوجه می‌شود که مادر او باردار است و به زودی شخص دیگری به عنوان خواهر یا برادر وارد زندگی آن‌ها می‌شود. این امر سبب می‌شود تا شخصیت داستان با خیال پردازی‌هایی روبه‌رو شود و تصور کند که ممکن است از حمایت‌ها و دوست داشتن‌های پدر و مادر نسبت به او کاسته شود. این نمایش ۵۰ دقیقه است و از ساعت ۱۸ در تالار هنر به اجرا در می‌آید و به نوعی دغدغه مخاطبان امروزی را بیان می‌کند.