رودابه حمزهای، متولد سال 1343 است و در 13سالگی متوجه علاقهاش به شعر شد و شروع به مطالعه کتابهای گوناگون در حوزه ادبیات و شعر کرد. این امر سبب شد تا به شعر و سرودن آن علاقه بیشتری پیدا کند اما شعر کودک او را مجذوب خود کرد؛ چنانکه دو کتاب «کلبه کوچک شاپرکها» و«مجموعهای از مهربانیها» از او در یک سال به چاپ رسید و به طورجداگانه برنده کتاب سال شد و این امر شروع موفقیت آمیزی برای فعالیتهای فرهنگی و هنری حمزهای درارتباط با حوزه کودکان بود. او طی سالهای گذشته علاوه بر انتشار کتابهای مختلف برای کودکان و نوجوانان، فعالیت در نشریات مختلف و حضور در برنامههای تلویزیونی را نیز در پیش گرفت. در ادامه مشروح گفت و گوی «قانون بچهها» را با رودابه حمزهای میخوانید.
از آخرین آثاری که در دست تالیف و نشر دارید، برای ما بگویید.
خوشبختانه در سالهای گذشته کارهای متعددی را تالیف و منتشر کردم و امسال نیز قرارداد تالیف و نشر آثار متعدد دیگری را امضا کردهام که به زودی منتشر خواهند شد. از آنجایی که طی چند سال گذشته احساس کردم ممکن است به دلیل دور شدن از فضای شعر خردسال توانمندی خود را در این حوزه از دست بدهم، از این رو درصدد تالیف و انتشار کتابهای شعر خردسال بر آمدهام چراکه سرودن شعر خردسال سختترین گونه از شعر در حوزه سنین پایین است. طی سالهای ۹۵ و ۹۶ ، بیش از ۶۰ کتاب شعر در حوزه شعر خردسال چاپ کردم.
برخی از افراد، شما را به عنوان شاعر حوزه بزرگسال میشناسند بااینوجود سالهاست در حوزه کودک، نوجوان و خردسال شعر میگویید، از تفاوتهایی که این گونههای شعر با یکدیگر دارند برای ما بگویید. هر یک از گونههای شعر کودک، نوجوان، خردسال و بزرگسال چه ویژگیهایی باید داشته باشند تا بتوانند در ردیف سنی خاص خود قرار گیرند؟
شعری که برای کودکان سروده میشود باید به لحاظ موضوعی، گفتار و حتی انتخاب کلمات مناسب گروه سنی باشد که انتخاب میکنیم. این در حالی است که برای گفتن شعر بزرگسال، دست شاعر بسیار باز است و میتواند احساس همان لحظه خود را بیان کند. هنرنمایی شاعر در شعر کودک است که نمود پیدا میکند چرا که باید درباره و برای گروه سنیاي از افراد جامعه شعر بگوید که در حال حاضر یکی از آنها نیست. در پس ذهن شاعر کودک همیشه باید دنیای کودکی وجود داشته باشد در غیر این صورت نمیتواند برای کودکان شعر بگوید. انتخاب موضوعی که برای بچهها مفید باشد و در عین حال مساله خاص در روزگار آنها باشد، بسیار اهمیت دارد. هرچند کودکان بیتجربه اما بسیار هوشمند هستند و میتوانند مچ شاعر را بگیرند و اگر موضوع خاص آنها در کتاب مطرح نشده باشد، از آن استقبال نمیکنند.
از نگاه شما به عنوان شاعری که برای کودکان و نوجوانان شعر میگوید ،چه موضوعاتی میتواند برای مخاطب شما جذاب باشد ؟
نگاه من نسبت به نگاه سایر فعالان این حوزه متفاوت است. سعی میکنم آینده کودکان را در نظر بگیرم، چراکه معتقد هستم مخاطبان من باید نسبت به جامعه خود شناخت پیدا کنند تا بتوانند در آینده وارد آن شوند. امروز شاهد آن هستیم که نوجوانان ۱۴ و ۱۵ ساله باید آمادگی کامل برای حضور در جامعه را داشته باشند؛ از این رو اگر بچهای تجربه لازم و شناخت مناسب نسبت به جامعه خود را نداشته باشد، نمیتواند آن گونه که باید در جامعه حضور پیدا کند. به عقیده من، شاعر کودک رسالتی بر عهده دارد که در آن فقط اشاره به موضوعاتی همچون چگونه مسواک زدن، چگونه خوابیدن، گلها زیبا هستند و... کافی نیست. کودکان در آینده وارد جامعهای میشوند که مخاطرات اجتماعی آن بی نهایت زیاد است كه اگر ناآگاهانه وارد این جامعه شوند، بي شك در دام این مخاطرات گرفتار خواهند شد که این به معنای کمکاری نویسنده و شاعر کودک و نوجوان است. من سعی کردهام با در نظر گرفتن موضوعات جامعه با زبان و نگاه کودکانه این موضوعات را در کتابهایم مطرح کنم حتي به مخاطرات اعتیاد، مهارت نه گفتن، دوست داشتن خود و... پرداختهام. معتقد هستم اگر به مهارتهای دهگانه بپردازیم، در عین سرگرم کردن کودکان میتوانیم آنها را برای حضور در جامعه آماده کنیم. همه فعالان عرصه کودک و نوجوان باید این رسالت را برعهده داشته باشند که بچهها را به شناخت و آگاهی بیشتر رهنمون کنند.
در بیشتر مواقع کارشناسان به والدین تاکید میکنند که براي خرید کتاب خوب و مناسب برای کودکان اقدام كنند؛ پیشنهاد شما به والدین برای انتخاب کتاب خوب و مناسب چیست؟
والدین توجه داشته باشند که هر کتابی که در کیوسکها و فروشگاهها به فروش میرسد، مناسب کودک نیست. والدین باید برای خرید کتاب به خود زحمت بدهند و به نمایشگاهها و فروشگاههای تخصصی فروش کتاب کودک و نوجوان مراجعه و از ناشران مطرح در این حوزه خرید کنند. متاسفانه کتابهای خوب در دسترس بچهها قرار نمیگیرد. به عقیده من لیستهایی که تحت عنوان لاک پشت پرنده معرفی میشوند، مناسب نیستند چرا که در بیشتر مواقع افرادی که این لیست را منتشر میکنند، ذینفع هستند و نام کتابهای خودشان را در این لیستها قرار میدهند، این در حالی است که این افراد به تمام کتابهای چاپ شده در حوزه کودک و نوجوان دسترسی ندارند.