قانون- ايران و چين در اين روزگار يك دشمن مشترك به نام آمريكا دارند؛ يكي در مجادلات سياسي و ديگر در مناقشات اقتصادي و ايدئولوژيك با اين كشور منازعه دارد، در همين حال امروزه بهترين موقعيت براي ايستادن مقابل سياست‌هاي ايالات متحده است. در راستاي تحكيم وحدت با دشمنان آمريكاعلی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی که به دعوت همتای چینی خود در راس هیاتی به پکن سفر کرده است شامگاه ديروز (چهارشنبه) با شی جین پینگ رییس جمهور چین دیدار و گفت و گو کرد. دو طرف در این نشست که با حضور هیات عالی رتبه سیاسی و پارلمانی جمهوری اسلامی ایران برگزار شد بر تقویت و توسعه روابط دو کشور تاکید کردند.شی جین پینگ در این دیدار گفت: چین به توسعه روابط استراتژیک و راهبردی جامع با ایران تاکید دارد.علی لاریجانی نیز با اشاره به روابط تاریخی و دوستانه دو کشور، از چین به عنوان یکی از شرکای قابل اعتماد ایران نام برد و خواستار تقویت این روابط شد.رییس مجلس شورای اسلامی که در راس هیاتی پارلمانی به چین سفر کرده است پیش از ظهر ديروز نیز با «لی شوئه یونگ» ريیس چینی گروه دوستی پارلمانی دو کشور دیدار کرد. خبرگزاري جمهوري اسلامي درباره اين سفر نوشت كه رییس مجلس شورای اسلامی در ملاقاتی که با مقامات چین داشت با آن‌ها درباره مسایل مورد علاقه دو طرف از جمله توافق هسته ای، مسایل امنیتی، مبارزه با تروریسم و راه ابریشم و عرصه های مختلف سیاسی و اقتصادی گفت و گو کرد. او تاکید کرد که چین یکی از دوستان و شرکای بسیار مهم ایران است و همچنان از مواضع کشورمان در بسیاری مسایل بین المللی و منطقه ای حمایت می کند. رییس مجلس شورای اسلامی در این ملاقات ها خواستار آن شد که چین و دیگر طرف ها همچنان به برجام پایبند بوده و تعهداتشان را اجرایی کنند تا خللی در این توافق به وجود نیاید و تلاش های آمریکا نیز برای به بن بست کشیدن توافق به نتیجه نرسد.وي در جریان این مذاکرات چندین بار تاکید کرد که ایران یک کشور مهم در برنامه راه ابریشم جدید چین است و می تواند منابع زیادی را در این راستا در اختیار چین قرار دهد و به پیشبرد این برنامه کمک کند.
برهه حساس كنوني
به گزارش رسانه‌ها سفر هیات ایران به چین در یک بحبوحه حساس صورت گرفت دورانی که مصادف با چهلمین سالگرد اصلاحات و درهای باز چین و 40 سالگی انقلاب اسلامی ایران و سالگرد پیروزی آن است و از این رو از اهمیت بیشتری برخوردار شد.در مورد خاورمیانه هم رییس مجلس و هم مسئولان ارشد چین تاکید کردند که نیروهای بیگانه نباید باعث بی ثباتی در منطقه شوند.آن‌ها افزودند که نقش ایران در مبارزه با تروریسم و تثبیت امنیت منطقه خاورمیانه به عنوان یک بازیگر بزرگ با اهمیت است و ایران می تواند تلاش های بیشتری برای بیرون رفتن منطقه از بحران ایفا کند. ايرانا در بخشي از گزارش خود نوشته است كه يکی از بخش های بسیار مهم سفر «علی لاریجانی» سخنرانی روز چهارشنبه در دانشگاه رنمین (مردم) پکن و در جمع اساتید و دانشجویان این دانشگاه بود که گفت: آژانس بین المللی انرژی اتمی تاکنون 13 بار پایبندی کامل ایران به تعهدات خود را اعلام کرده است ولی آمریکا با بهانه هایی ماجراجویانه از عمل به تعهدات خود در این توافق فرار کرده و با خروج خود از برجام، گستاخانه سایر طرف ها را نیز به ارتکاب چنین عملی تشویق می کند.به گفته وی جمهوری اسلامی ایران از اصل عدم دخالت در امور داخلی کشورها، حفظ حاکمیت ملی کشورها و حق تعیین سرنوشت ملت ها تبعیت کرده و از آن حمایت می کند اما متاسفانه آمریکا در اشکال مختلف نظیر حمایت از تروریست های بین المللی و افراط گرایی برای سرنگونی دولت های مستقل و تحمیل رژیم های نامشروع در مناطق مختلف جهان تلاش می کند و این مداخله آمریکا در امور داخلی کشورها، خطری جدی است. گفتني است در سفر وزراي نفت و خارجه ايران نيز حضور دارند و در همين راستا دیدار وانگ یی، وزیر خارجه چین و محمد جواد ظریف همتای ایرانی وی در این سفر یکی دیگر از رویدادهای مهم بود و در جریان آن هر دو طرف نقش چین و ایران را در مسایل منطقه ای، بین المللی و خاورمیانه مهم دانستند.
تشريح يك راهبرد
همچنين بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه دوشنبه در نشست هفتگی با خبرنگاران درباره سفر لاریجانی به پکن عنوان کرد: چین یکی از شرکای ما در حوزه‌های مختلف بوده و خواهد بود و حجم همکاری‌های ما بسیار است. البته در همکاری با هر کشوری و در طیف‌های مختلفی که در همکاری‌ها بین کشورها می‌تواند وجود داشته باشد در مقاطعی می‌تواند به دلایل مختلف بین بخش‌های خصوصی و دولتی نارسایی، کمبود‌ها و گلایه‌هایی وجود داشته باشد؛ ولی ما آینده روابط با چین را با اهمیت تلقی می‌کنیم و امیدواریم این روابط بتواند در مسیر بهتری رو به جلو حرکت کند.وی افزود: شاهدیم هیأت‌های بسیاری بین دو کشور تبادل می‌شود و سعی می‌کنند مسیر همکاری‌ها را در حوزه‌های مختلف از جمله اقتصادی تسهیل کنند و امیدوارم سفر آقای لاریجانی به پکن که در رأس یک هیأت بلندپایه سیاسی و اقتصادی انجام شده و یک سفر پارلمانی و تنها برای رایزنی‌های پارلمانی نیست، بتواند کمک بیشتری به روان شدن هر چه بیشتر این همکاری‌ها کند. این سفر مهمی است به خصوص با ترکیب هیأتی که ایشان را همراه می‌کنند و ملاقات‌هایی که در آنجا طراحی شده است و نتایج آن برای کشور و مردم سودمند باشد.
دلگرم كردن ايران
گفتني است سخنگوی وزارت امور خارجه چین نيز با اشاره به سفر سه روزه هیات بلند پایه جمهوری اسلامی ایران به ریاست رییس مجلس شورای اسلامی به كشورش تاکید کرد: همکاری های عادی دو کشور در چارچوب قوانین بین المللی و منطقی در جریان است و باید مورد احترام جامعه جهانی قرار گیرد.گنگ شوانگ روز چهارشنبه در نشست خبری هفتگی در مورد سفر رییس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه او به چین افزود: علی لاریجانی، رییس مجلس شورای اسلامی ایران و هیات همراه با دعوت لی جان شو، رییس کنگره خلق چین از 18 تا 20 فوریه به چین سفر کرده است.وی در مورد همکاری های انرژی دو کشور و واردات نفت از ایران نیز گفت:باوجود نگرش ایالات متحده آمریکا نسبت به عدم همکاری کشورهای دیگر با ایران، موضع چین در این زمینه واضح است و تغییری نکرده است.سخنگوی وزارت امور خارجه چین گفت: ما همیشه تاکید کرده ایم و باز تاکید می کنیم که «با تحریم های یک جانبه» و ناعادلانه آمریکا مخالف هستیم.
پشت‌پرده حضور ژنرال نفتي
در همين حال و با توجه به سفر وزير نفت نيز به چين رسانه‌ها درباره دلايل اين عزيمت گزارش‌هايي نوشتند كه مریم علیزاده در اقتصاد آنلاين جزيياتي از اين سفر را توضيح داد. وي نوشت كه وزیر نفت به همراه رئیس مجلس، محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه، فرهاد دژپسند وزیر امور اقتصادی و دارایی، عبدالناصر همتی ريیس کل بانک مرکزی، غلامرضا تاجگردون ريیس کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس و فریدون حسنوند ريیس کمیسیون انرژی مجلس به پکن سفر کردند اما پیش تر از این زنگنه از اهداف اصلی این سفر، پیگیری قرارداد چینی ها برای توسعه فاز یازده پارس جنوبی برشمرده بود. مطابق قرارداد فاز 11 پارس جنوبی، شرکت توتال فرانسه که برای دومین بار توسعه فاز مهم 11 پارس جنوبی را به تعویق انداخته، بدون پرداخت جریمه به ایران، این پروژه را ترک کرد. پس از آن بود که 81 درصد از این قرارداد به شرکت CNPC چین رسید. این شرکت بايد پس از اعلام رسمی ایران نسبت به انتقال سهام توتال، نسبت به تعیین آغاز عملیات اجرایی توسعه این فاز مرزی از میدان مشترک پارس جنوبی با شریک ایرانی پروژه (شرکت پتروپارس) و کارفرمای پروژه (شرکت نفت و گاز پارس) وارد مذاکره می‌شد. این در حالی است که زنگنه اعلام کرد باوجود پیگیری‌های مجموعه وزارت نفت، چینی‌ها نسبت به ایفای تعهدات خود در قرارداد فاز 11 بی‌توجهی کرده و حتی پاسخ تماس‌های وزارت نفت را نداده‌اند.وی همچنین افزود: 81 درصد قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی به‌صورت رسمی به CNPC چین منتقل شده و مذاکراتی با این شرکت انجام شده تا مشخص شود این شرکت برای اجرا چه می‌کند.وزیر نفت، با بیان اینکه از زمانی که کار توسعه فاز 11 پارس جنوبی متوقف شده CNPC اقدامی نکرده است، افزود: در سفری که با رئیس مجلس در هفته جاری به چین خواهیم داشت یکی از بحث‌ها و مذاکرات قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی است.گفتنی است این طرح در سال 1388 با هزینه 4 میلیارد دلاری به شرکت CNPC واگذار شد. بعد از گذشت چهار سال از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با این شرکت چینی، به‌دلیل اینکه چینی‌ها هیچ اقدام مؤثری برای توسعه این فاز انجام نداده بودند، طی یک توافق دوجانبه قرارداد توسعه این فاز با چینی‌ها فسخ شد.اما تیر 96 قرارداد طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی به‌ارزش 4 میلیارد و 800 میلیون دلار با حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (CNPC) و شرکت پتروپارس به امضا رسید. توتال رهبری کنسرسیوم پروژه توسعه فاز ١١ پارس جنوبی را به‌عهده داشت و سهم این شرکت فرانسوی در این کنسرسیوم 50.1 درصد، سهم شرکت چینی CNPC به‌میزان 30 درصد و سهم شرکت پتروپارس 19.9 درصد تعیین شد.در سال 1397 نیز تنها یک هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ، شرکت فرانسوی توتال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که چنانچه این شرکت نتواند از آمریکا معافیت تحریمی دریافت کند، از پروژه توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی کناره‌گیری می‌کند.مرداد 97 وزیر نفت از خروج شرکت فرانسوی توتال به‌صورت رسمی از قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی خبر داد و چهارم آذر 97 وزیر نفت از جایگزینی رسمی شرکت CNPC چین به‌جای توتال خبر داد.
همگرايي‌هاي خاص
بي‌شك حضور سران سياسي و اقتصادي جمهوري اسلامي در اين روزگار برگرفته از آماده در برابر فشارهاي سال 98 آمريكا عليه مردم ايران است. آن‌ها مي‌دانند كه سران ايالات متحده كمر بسته اند تا معيشت مردم را زير فشار ببرند و آن‌ها نيز با پناه بردن به شريك چيني سعي مي‌كنند به هر شيوه كه مي‌شود حمايت آن‌ها را در روزگار سخت جلب كنند زيرا ترامپ مي‌كوشد محاصره اقتصادي و سياسي ايران را تنگ‌تر كند. البته در اين بين بي‌شك ايران نيز بايد با برنامه‌هاي چين در منطقه حساس خاورميانه همراهي كند زيرا اين كشور سعي دارد دستان آمريكا را در اطراف خود كوتاه كند. براي مثال واشنگتن پست در گزارشي نوشت كه مشاهدات اخیر از تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که چین چندین ساختمان، سربازخانه و زمین های آموزشی درچند کیلومتری ورودی 'واخان' یک نوار باریک از قلمرو شمال شرقی افغانستان ایجاد کرده است. بر اساس گزارش این روزنامه، چین به عنوان قدرتی جدید به دنبال راهی برای نفوذ به افغانستان است و می‌تواند فراتر از انتظار آسیای میانه ظاهر شود. تصاویر ماهواره ای نشان می دهد که چین پایگاه ها و ساختمان های آموزشی نظامی را ایجاد كرده و نیروهای امنیتی خود را در نزدیکی مرز تاجیکستان با افغانستان مستقر کرده است.در همین حال، زمانی که ایالات متحده تصمیمی مبنی بر خروج تمامی نیروهایش از آمریکا اتخاذ کند، چین به منظور حفظ جاه طلبی های قاره ای و امنیت کشورش به این منطقه بحرانی قدم خواهد گذاشت.به نوشته واشنگتن پست، این درحالی است که مقامات آمریکایی می گویند از استقرار چینی ها در این مکان آگاهی دارند اما درک درستی از عملیات آن‌ها ندارند، آمریکا معتقد است که مرز پر نفوذ افغانستان و تاجیکستان می تواند به عنوان یک خطر امنیتی محسوب شود . از سوی دیگر، محققان چینی هدف از ایجاد این مراکز نظامی را آموزش و اهداف تدارکاتی عنوان کردند و می گویند هیچ هدفی برای اشغال نظامی ندارند.معاون اجرایی امنیت ملی نیویورک در این باره می گوید كه ورود چین به افغانستان شگفت انگیز است اما عجیب نیست و ممکن است مورد استقبال واشنگتن قرار بگیرد. در همين حال ايران نيز مي‌تواند با توجه به اشتراكي كه در دشمني با آمريكا دارد در اين زمينه همراهي‌ها را با چين داشته باشد و اين به معناي يك نبرد تمام عيار است؛ جنگي كه اقتصاد، سياست و ايدئولوژي در آن تاثير فراواني دارد.