قانون- بیتا محسنی
در حالي كه هنوز 25 روز به پايان سال باقي مانده اما خيز براي اكران در فصل طلايي نوروز آغاز شده است،بازار داغي كه از نيمه اسفند آغاز و تا پايان تعطيلات نوروزي نيز ادامه پيدا مي كند. در اين ميان،با وجود اينكه غلامرضا فرجی،ريیس کارگروه و سخنگوي شوراي صنفي نمايش، اعلام کرده که تا زمان تعیین شدن وضعیت آییننامه اکران در سال آینده و همچنین تعیین سرگروههای سینمایی، اکران هیچ فیلمی در نوروز۹۸ به طور قطع مشخص نيست اما بعضي روزنامه ها با استناد به گفته هاي «يك منبع آگاه» گزينه هاي اكران نوروز را گمانه زني كرده و اعلام كرده اند كه تهيه كنندگان و پخش كنندگان از هم اكنون قول و قرار هاي قطعي خود را با سينماداران گذاشته اند!اما در اين وانفسا يك قرار نانوشته ديگر نيز وجود دارد و آن هم حضور قطعي چند فيلم كمدي است كه با پيشي گرفتن از رقباي خود در ساير ژانرها،به طور قطع پرده نقره اي را در فصل طلايي تصاحب خواهند كرد.به ويژه فيلم هايي كه براي دور ماندن از نگاه تيزبين مسئولان به فيلمهاي جشنوارهاي،تعمدا از حضور در فستيوال فجر كناره گيري كردند تا سكانس هاي مشمول مميزيِ فيلم شان در جشنواره بزرگنمايي نشده و گرفتاري اكران و سانسور را از سر باز كنند.هرچند سخنان ابراهيم داروغه زاده،دبير جشنواره تا حدودي به اين گمان خط بطلان كشيد چراكه گويا اولویت اکران نوروزی با فیلمهایی است که در جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده و منتخب مردم هستند.در اين ميان تاكنون 14 فيلم به صورت رسمي و غير رسمي از سوي سازندگان خود به عنوان شانس هاي اكران نوروز معرفي شده اند كه با توجه به بستر هر ساله،با افزايش سرگروه ها، هشت فيلم به اكران اين دوره خواهند رسيد.ضمن اينكه گويابه رسم سابق سهم دفاتر پخش و نهادهاي قدرتمند سينمايي اين فصل كماكان محفوظ است؛همان نام ها كه هر سال در اكران نوروز نامشان مدام تكرار مي شود مبادا زبان به گلايه بگشايند! از طرفي نوروز سال 97 براي سينما با بلیت 15 هزار تومانی فروش ، 21.5 میلیارد تومان به همراه داشته است و در حالي كه گمانه زني ها حكايت از افزايش پنج هزارتوماني بليت ها نسبت به سال گذشته دارد بايد ديد عايدي سينما از فصل طلايي اكران پيش رو چقدر خواهد بود.
رقابت منتخب هاي جشنواره خارج از جشنواره!
اگر بناي اكران فيلم ها را در نوروز، بر خواست و سليقه مخاطبان بگذاريم،پس بايد در اين دوره از اكران شاهد فيلم هايي باشيم كه در جشنواره فیلم فجر ،سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه مردمی را دریافت كرده اند.هرچند با نگاه به جدول اكران در سال هاي قبل،اين روند تا حدودي رعايت شده اما باز هم اكران برخي فيلم هايي كه منتخب داوران،مسئولان وبرخي نهادها بودند و نه صرفا مردم، در طول اين سال ها كم به چشم نمي خورد!با توجه به اينكه هر سال فيلم هايي با موضوع انقلاب اسلامي،دفاع مقدس و شخصيت هاي ملي و همچنين فيلم هايي با دستمايه قرار دادن موضوعات اجتماعي در ليست اكران قرار ميگيرند،با اين اوصاف احتمال اكران «متري شيش و نيم» به كارگرداني سعيد روستايي و تهيه كنندگي سيد جمال ساداتيان،«شبي كه ماه كامل شد» به كارگرداني نرگس آبيار و تهيه كنندگي محمد حسين قاسمي،«ماجراى نیمروز؛ ردخون» به كارگرداني محمد حسين مهدويان و تهيه كنندگي سيد محمود رضوي، «غلامرضا تختی» به کارگردانی بهرام توکلی و تهیه کنندگی سعید ملکان چندان دور از انتظار نيست!
«متري شيش و نيم» كه روايت يك پليس مبارزه با مواد مخدربراي پيدا كردن فروشنده بزرگ شيشه در تهران است، در دوران اكران خود تحسين و تمجيد بسياري از منتقدان را نيز برانگيخت و صف هاي طولاني و سانس هاي فوق العاده اكران آن در زمان جشنواره ممكن است احتمال اكران آن را براي نوروز قطعي تر كند.ضمن اينكه سیدجمال ساداتیان،تهيه كننده فيلم نيز خبر از آماده سازي مقدمات اين فيلم براي اكران در نوروز داد.
«ماجراى نیمروز؛ ردخون» كه روایت اتفاقات بعد از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۶۷ و عملیات مرصاد است و با حمايت فارابي توليد شده نيزهمانطور كه نسخه اول آن در نوروز 96 اكران شد،احتمالا توسط دفتر پخش تهيهكننده اش،سيد محمود رضوي اكران خواهد شد. در اين ميان بهرام توکلی کارگردان فیلم «غلامرضا تختی» نيز در صفحه شخصیاش توضيحاتي درباره اكران اين فيلم در نوروز 98 داد و نوشت:«فیلم غلامرضا تختی نوروز اکران می شود.خسته نباشید می گم به همه گروه سازنده فیلم که افتخار داشتم کنارشون باشم ،خسته نباشید به مردم و کارشناسانی که در طول جشنواره با انتخابهاشون،استقبال و لطفشون دلگرممون کردند.امیدوارم در اکران همچنان حمایتمون کنید».«شبي كه ماه كامل شد» نيزكه بهترين فيلم جشنواره فيلم فجر شد،اگر به واسطه فضاي تلخ فيلم كه مناسباتي با بهار و عيد نوروز ندارد،كنار گذاشته نشود،از ديگر گزينه هاي اكران نوروز خواهد بود.
طرح يك شائبه بي پاسخ!
واضح است كه شوراي صنفي نمايش،تهيه كننده،پخش كننده،سرگروه هاي سينمايي و سازمان سينمايي وزارت ارشاد اصلي ترين مهره هاي تعيين كننده و مرتبط با اكران نوروزي هستند.از طرفي تنها فصلي كه ارشاد به صورت مستقيم به چيدمان فيلم ها نظارت ميكند فصل بهار و اكران نوروز است.در همين راستا روز چهارشنبه،مورخ يكم اسفند،شوراي صنفي نمايش اعلام كرد كه پخش كنندگان و تهيه كنندگانِ داوطلب و علاقهمند براي اكران در نوروز،درخواست خود را ارائه كنند.اين ساز و كار مرسوم و هرساله اي است كه بايد طي شود اما سوال اينجاست در حالي كه هنوز حضور هيچ فيلمي ثبت و قطعي نشده،چطور برخي از كارگردانان كه به آنها اشاره شد،آن هم نه به عنوان صاحب اثر كه به عنوان سازنده اثر،در فضاي مجازي خود از اكران قطعي فيلم هايشان سخن مي گويند؟!در حالي كه تازه فرصت ارائه درخواست است و بعد بررسي اين درخواست ها و در نهايت اعلام قطعي فيلم هاي برگزيده براي اكران نوروز.آيا اين پست هاي جنجالي اينستاگرامي از سوي برخي كارگردان ها و حتي تهيه كنندگان اين شائبه را ايجاد نمي كند كه معادلات و معاملاتي وراي ساز و كار مرسوم وجود دارد؟!
به سينماي مستقل رحم نمي شود!
در پيچ و خم اكران نوروزي اما چندين سال است كه ابتدا برخي از رسانه ها،نام چند فيلم نهايي كه از دفاتر پخشكننده به بيرون درز پيدا كرده را منتشر مي كنند و سپس شورای صنفی نمایش لیستی ابتدایی را اعلام میکند که به جز نام های مطرح شده از سوی رسانهها تعدادي گزینه غیرمحتمل هم در آن وجود دارد.در همين راستا و در ليستي كه برخي از سايتهاي سينمايي منتشر كرده اند ،نام فيلم «كار كثيف» به تهيه كنندگي و كارگرداني خسرو معصومي نيز به چشم مي خورد.موضوع اين فيلم درباره كار و مهاجرت است و اولين بار در سيو ششمين جشنواره بين المللي فيلم فجر به نمايش در آمده است.معصومي خود در باره احتمال اكران شدن يا نشدن فيلم خود به «قانون» ميگويد:«پخش كنندگان تكراري،تهيه كنندگان تكراري و كارگردانان تكراري كه هرسال نام فيلم هايشان در اكران نوروز بر سر در سينماها به چشم مي خورد، پيش بيني براي اينكه كدام فيلم ها امسال اكران نوروز را در اختيار دارند آسان مي كند».كارگردان فيلم «خرس» كه هفت سال در توقيف به سر مي برد، ادامه مي دهد:«با آنچه كه طي ساليان سال از حضور در اين سينما تجربه كردم،بعيد مي دانم كه به سينماي مستقل رحم كرده و «كار كثيف» را اكران كنند كه اگر اكران كنند شايد بعد از سال ها بتوانم باور كنم در اين سينما هنوز ارزش هايي وجود دارد كه از دست نرفته و هنوز دستكم من مي توانم به آن اميدوار باشم».
حضور قطعي نام هاي تكراري!
در اين وانفسا بعضي از مديران پخش شركت هاي مدعي نيز در صحبت هاي درگوشي حتمي بودن اكران برخي فيلم ها را تاييد كرده و البته خواسته اند به احترام شورا زودتر از اعلام رسمي جايي چاپ يا نشر نشود.جالب اینجاست که پخش کنندگان برخی از این آثار حتی مقدمات تبليغات از جمله طراحي اقلام تبليغاتي مانند تيزر،بيلبورد و ... را نيز انجام داده و تنها منتظرند که شورای صنفی نمایش به صورت رسمی نام فیلم را اعلام کند تا بلافاصله پخش تیزر، آنونس و تبلیغات محیطی را آغاز كنند!در اين ميان براي برقراري تعادل در ليست اكران بايدبه گزينه هاي احتمالي در ژانر كمدي و كودك نيز پرداخت كه از حالا بسياري از خبرگزاري ها نام هاي مشتركي را به نقل از منابعي ناشناس كماكان تكرار كردهاند.فيلم هايي همچون،«زندانى ها» ساخته مسعود ده نمکی كه توسط موسسه اوج اكران خواهد شد و با توجه به سهم ثابت اين موسسه از اكران بهار،قطعي بودن اكران آن چندان دور از انتظار نيست،«ژن خوک» به کارگردانی سعید سهیلی كه به واسطه سابقه کارگردانش در ساخت فیلم های پرفروش از گزينه هاي قطعي به شمار ميرود،«تگزاس2» به كارگرداني مسعود اطيابي كه به واسطه فروش خوب نسخه اول اين فيلم،تضمين خوبي براي فروش نوروز 98 به شمار مي رود،همچنين کمدی عامه پسند «ایکس لارج» به کارگردانی محسن توکلی و تهیه کنندگی محمدحسین فرحبخش که در سکوت خبری کلید خورد و به سرانجام رسید، احتمال اكران در نوروز توسط پويا فيلم را دارد.همچنين كمدي «چهار انگشت» به كارگرداني حامد محمدي كه اگر اكراني نظير ساخته ديگر اين فيلمساز يعني «اكسيدان» را داشته باشد،يكي از فاتحان گيشه نوروز 98 خواهد بود كه احتمالا از سوی نمایش گستران اکران خواهد شد. در اين ميان «زیر نظر» به کارگردانی مجید صالحی و با بازی رضا عطاران و امیر جعفری ، «رحمان ۱۴۰۰» به کارگردانی منوچهر هادی و با بازی یکتا ناصر، سعید آقاخانی، «دینامیت» به کارگردانی مسعود اطيابي و با بازي پژمان جمشیدی، احمد مهرانفر ، نازنین بیاتی ، «پیشونی سفید» ۳ به کارگردانی سیدجواد هاشمی و با بازی هومن حاجی عبداللهی، ترلان پروانه، لیلا اوتادی ، محمدرضا شریفی نیا از جمله گزینههای جدی اکران برای نوروز ۹۷ هستند كه اگر شرايط تا پايان اسفند به گونه ديگري رقم نخورد فيلم هاي ذكر شده در اين گفتار ،در ليست اكران نوروز نيز به چشم خواهند خورد!